امروزه در تمامی کشور های دنیا و حتی ایران استفاده کردن از بوتاکس یا سم بوتولینوم در عمل زیبایی برای جوان سازی صورت به طور چشمگیری در حال افزایش پیدا کرده است. بسیاری از عوارض مربوط با بوتاکس محدود و قابل برگشت هستند. اما با این حال، یکی از شایع ترین عوارض تزریق بوتاکس، پتوز قسمت فوقانی پلک می باشد. این امر به خاطر انتشار سم بوتولینوم از طریق سپتوم است؛ یعنی جایی که بر قسمت بالایی عضله های بالابرنده پلک تاثیر می گذارد. این عضله، ماهیچه ای است که بخش بالایی پلک را بالا می برد و آن را جمع می کند. با ما همراه باشید تا به بررسی افتادگی پلک و پتوز بعد از بوتاکس بپردازیم.
افتادگی پلک یا پتوز چیست؟
به طور کلی، افتادگی پلک می تواند به دلایل مختلفی همچون پتوز مادرزادی، بیماری هایی همچون ام اس و حتی موارد اکتسابی ایجاد شود. در پتوز، عضلات بالابرنده پلک دچار اختلال می شوند و بالا توانایی نگه داشتن یا حرکت دادن پلک ها را ندارند. یکی از مواردی که باعث افتادگی پلک میشود هم، تزریق بوتاکس است. پتوز تقریبا به طور اختصاصی مربوط به تزریق ناخواسته سم بوتولینوم نوع A به ناحیه ناخواسته خواهد بود که منجر به ضعف عضلانی و همچنین افتادگی تحت درمان می شود. این عارضه بیشتر به خاطر بی تجربه بودن پزشک اتفاق می افتد؛ به همین دلیل است که ما به بیماران خود توصیه می کنیم تا حتما برای تزریق بوتاکس به سراغ کلینیک های معتبر و پزشکان متخصص پوست و مو بروند. بسته به ناحیه تحت درمان، نوع پتوز می تواند پلک ها را تحت تأثیر قرار بدهد و در نتیجه پلک ها پایین تر بیاید، که این موضوع باعث به وجود آمدن شکل ظاهری ناخوشایندی در فرد می شود. حتی می تواند منجر به نزول چشمگیر پلک ها شده و بینایی فرد را مختل کند. به طور کلی پتوز یا افتادگی پلک فوقانی ممکن است زمانی رخ بدهد که درمان کمپلکس گلابلا و سم بوتولینوم نوع A توسط سپتوم هایی که در صورت وجود دارند، منتشر شوند و عضله بالابر پلک تحت تأثیر قرار بگیرد. در مواردی دیده شده است که پتوز ممکن است برای تمام مدت درمان با سم بوتولینوم نوع A ادامه پیدا کند، اما به طور کلی سریعتر برطرف می شود. پتوز و افتادگی پلک اغلب در عرض حدودا 3 تا 4 هفته برطرف خواهد شد. برای این که از پتوز پلک و افتادگی آن جلوگیری شود، حتما باید نوع افتادگی را تشخیص داد و سپس بر اساس آن به عمل جراحی یا سایر روش ها روی آورد.
انواع پتوز چشم
پتوز یا افتادگی چشم به دلایل مختلفی می تواند اتفاق بیفتد. یعنی نمی توانیم به طور قطع بگوییم که حتما به خاطر تزریق بوتاکس اتفاق افتاده است. انواع پتوز عبارتند از:
● اکتسابی
افتادگی پلکی می تواند به صورت اکتسابی اتفاق بیفتد، یعنی این که فرد از ابتدا و مادرزاد دچار این عارضه نبوده است و بعدها تحت تاثیر محیط به این عارضه دچار شده است. افتادگی پلک یا پتوز اکتسابی می تواند انواع مختلفی داشته باشد که عبارتند از:
۱• افتادگی پلکی عصبی که در آن اعصاب پلکی درگیر می شوند و پلک ها دچار مشکل خواهند شد.
۲• افتادگی پلک عضله ای که به خاطر اختلال در عضله پلکی که پلک ها را بالا نگه می دارد، اتفاق می افتد.
۳• افتادگی پلک تاندونی که به خاطر ضعف یا نقص در تاندون های چشمی که پلک ها را بالا نگه می دارند، به وجود می آید.
۴• افتادگی پلک مکانیکی؛ در این پتوز، پلک ها برای عضلات بسیار سنگین هستند و نمی توانند آن ها را بلند کنند.
● پتوز مادرزادی
در افتادگی پلک مادرزادی، نوزاد به خاطر مشکلات ژنتیکی یا عدم رشد صحیح عضلات و ماهیچه هایی که باید پلک های فوقانی را بالا نگه دارند، با پتوز پلک متولد خواهد شد. تقریباً در ۷۰٪ از موارد، این مشکل فقط بر روی یک چشم نوزاد تاثیر خواهد گذاشت. کودکانی که از بدو تولد دچار افتادگی پلک می باشند، در صورت عدم درمان ممکن است به تنبلی چشم یا آمبلیوپی مبتلا شوند. اگر پتوز چشم قسمتی از سطح بینایی نوزاد را پوشانده باشد، بینایی وی را به تاخیر می اندازد یا حتی محدود می کند. به همین خاطر هم لازم است که در اوایل زندگی، کودک جراحی انجام دهد تا از نابینایی او جلوگیری بشود.
● پتوز آپونوروتیک
در پتوز آپونوروتیک، افتادگی پلک چشم به خاطر افزایش سن اتفاق می افتد. این نوع پتوز بیشتر به خاطر اثرات طولانی گرانش زمین، پیری و غیره اتفاق می افتند؛ زیرا موجب کشیدگی تاندون عضلات بالابرنده پلک خواهند شد. در این نوع افتادگی پلک معمولاً هر دوی چشم ها تحت تأثیر قرار خواهند گرفت ولی در یکی از چشم ها شدیدتر می باشد.
● پتوز بعد از بوتاکس
در این نوع پتوز پلک، بوتاکس به این خاطر این که مایع تزریق شده از طریق بافت و پوست صورت از خط اخم به پلک ها جریان می یابد و عضلات را فلج خواهد کرد، ایجاد می شود.
علل پتوز چشم
شایع ترین دلیل بروز افتادگی پلک و پتوز نازک شدن عضله های این ناحیه می باشد. این اتفاق معمولا در اثر افزایش و بالا رفتن سن به وجود می آید؛ هر چند که ممکن است در جوانی نیز دیده شود. از دلایل ضعف این عضله ها می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
▪︎ استفاده زیاد از لنز چشم
▪︎ مالش بیش از حد چشم ها
▪︎ بارداری
▪︎ جراحی چشم
▪︎ التهاب چشمی
▪︎ پتوز بعد از بوتاکس در کلینیک های نا معتبر
▪︎ سکته
▪︎ تومور مغزی
▪︎ دیستروفی عضلانی
▪︎ عوامل ژنتیکی
▪︎ میاستنی گراویس
راههای درمان پتوز چشم
اگر به دنبال راهی برای درمان پتوز چشم خود هستید، اول از همه باید ببینید که چه دلیلی باعث افتادگی پلک شما شده است. اما روش های درمان پتوز چشم به دو دسته زیر تقسیم می شوند.
۱• جراحی
۲• روش غیر جراحی از قبیل ورزش، مصرف دارو، ماساژ غیره.
نکته: انتخاب یکی از این روش ها بر اساس تشخیص متخصص صورت می گیرد. حال بیایید به بررسی هر مورد بپردازیم.
عمل جراحی برای رفع پتوز
در موارد شدید، پزشک متخصص ممکن است برای رفع افتادگی چشم، عمل جراحی را انتخاب بکند. در طی این عمل، عضلات بالابرنده پلک سفت خواهند شد؛ در نتیجه با این کار پلک ها به سمت بالا می روند و در موقعیت مد نظر قرار می گیرند. برای کودکانی که دچار پتوز هستند، پزشک گاهی عمل جراحی را جهت جلوگیری کردن از شروع تنبلی چشم توصیه می کند. اصولا در افتادگی مادرزاد با افزایش یافتن سن هیچ تغییری در شکل و حالت چشم مشاهده نمی شود؛ در نتیجه جراحی زود هنگام انتخاب بهتری خواهد بود. حتی عمل جراحی می تواند از بروز بیماری های چشمی در کودک یا حتی مشکلات گردن در او جلوگیری کند. در بزرگسالان هم پزشک پوست و مو ممکن است در صورتی که شدن افتادگی پلک زیاد باشد، تصمیم به عمل جراحی بگیرد. اما اگر شدت افتادگی و پتوز پلک کم باشد یا آسیبی به بینایی فرد وارد شده نرسد اصولا بهتر است از سایر روش های درمانی یا پیشگیری استفاده کرد. البته جراحی پتوز پلک عوارضی از قبیل خشکی چشم ها، خراشیدگی قرنیه و همچنین هماتوم را به دنبال دارد.
درمان پتوز ناشی از بوتاکس
گاهی از مواقع به خاطر تزریق زیاد مواد بوتاکس به پلک ها، ممکن است بوتاکس به نواحی ناخواسته مهاجرت کند؛ این موضوع باعث بروز عوارضی از قبیل افتادگی پلک و پتوز بعد از بوتاکس خواهد شد. مبتلا شدن به این عارضه، موجب عدم تقارن در چشم ها صورت فرد می شود که برای افراد ناخوشایند است. عوامل متفاوتی در به ایجاد این عارضه یعنی پتوز بعد از بوتاکس دخالت دارند؛ به همین دلیل مراجعه کننده باید از آن ها آگاهی کامل داشته باشد. توجه داشته باشید که این عارضه به خودی خود پس از چند روز به طور کامل از بین می رود. اما برای درمان پتوز بعد از بوتاکس بهتر است تزریق ها همیشه 1 سانتی متر بالاتر از ابرو ها انجام بگیرند. پس پزشک نباید تزریق بوتاکس را در خط وسط ابرو انجام دهد. همچنین پزشک باید در حین تزریق بوتاکس به ماهیچه های موجدار، از فشار بر روی لبه سوپرا اوربیتال با دست غیر تزریقی خود استفاده کند تا خطر انتشار را کاهش دهد. همچنین در هنگام تزریق این ماده در اطراف کمپلکس گلابلا، لازم است که سوزن در سمت خارج از مدار قرار بگیرد. از طرفی در زمان درمان زیر چشم در طول درمان خطوط پنجه کلاغی با استفاده از سم بوتولینوم نوع A هرگز نباید تزریق نزدیک به خط میانی مردمک باشد. در این شرایط بهتر است تزریق ها حداقل 1 سانتی متر از حاشیه دور چشم فاصله داشته باشند. سایر روش های درمان پتوز بعد از بوتاکس عبارتند از:
۱• استفاده از قطره چشمی
پزشک متخصص ممکن است برای درمان پتوز بعد از بوتاکس برای بیمار خود قطره های چشمی تجویز کند تا عضله های ناحیه درگیر شده را سفت کرده و آن ها را از فلجی و بی حسی مطلق خارج سازد.
۲• تزریق مجدد
برخی از پزشکان ممکن است برای درمان پتوز بعد از بوتاکس، تزریق مجدد آن را برای بیمار تجویز کنند. با تزریق بوتاکس می توان عضلات مختلف را تحریک کرد تا افتادگی پلک از بین برود. در این صورت باید چند واحد بوتاکس به پیشانی اضافه کرد که سنگینی ابرو را کم می کند. همچنین لازم است چند واحد بوتاکس به زیر ابرو تزریق کرد تا چشم ها را کمی باز کند و پتوز بعد از بوتاکس را کاهش یابد.
۳• ماساژ عضله
می توان برای از بین بردن پتوز بعد از بوتاکس پلک را با قسمت پشتی مسواک برقی برای چند دقیقه ماساژ داد تا عضله ها تحریک شوند و هر چه سریع تر از حالت فلجی و افتادگی خارج شوند.
علائم افتادگی پلک چشم چیست؟
برای تشخیص اصولی درست و دلیل افتادگی پلک چشم حتی پتوز بعد از بوتاکس باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کرد. ولی خالی از لطف نیست که با علائم پتوز پلک آشنا باشید تا با مشاهده سریع آن ها به پزشک مراجعه کرد. در ادامه به بررسی بعضی از علائم افتادگی پلک چشم می پردازیم.
▪︎ عدم هماهنگی بین پلک های بالایی در پتوز بعد از بوتاکس
▪︎ بالا بردن سر به سمت عقب و شانه ها به بالا در بچه ها و کودکان
▪︎ تومور و مشکلات چشمی در کودکان
▪︎ تاری دید در یکی از چشم خا
▪︎ لوچ شدن چشم به خصوص در کودکان
▪︎ بروز مشکلاتی همچون خشکی چشم و ترشح اشک
▪︎ درد عجیب در اطراف چشم ها که باعث خستگی آن ها می شود.
جمع بندی
افتادگی پلک، یکی از شایع ترین مشکلات در بین خانم ها و آقایان است که با افزایش سن و بروز اختلالات عصبی ممکن است بروز کند. از طرفی پتوز بعد از بوتاکس هم یکی از دلایل افتادگی پلک می باشد. اگر دچار این عارضه هستید، حتما سریع تر با پزشک خود مشورت کنید.
آژانس خلاقیت کوانتا